Z czego składają się żelki?
Żelki kojarzą nam się ze słodkimi, gumowymi misiami. Uwielbiane przez dzieci i dorosłych.
Pierwsze żelki nie wyglądały tak jak teraz, były to galaretki obsypane cukrem, dopiero na początku XX wieku zostały rozpowszechnione, między innymi przez Hansa Rigela Bona (HARIBO) w 1922 roku.
Przez lata ewaluowały, aż do dziś, kiedy można spotkać lepsze wersje popularnych żelków. Rynek wymusił ograniczenie cukru i dzięki temu powstają coraz to nowsze alternatywy. Ale czy są „zdrowsze”? Zobaczmy poniżej.
Większość żelek na rynku składa się z:
– głównie z syropów cukrowych i żelatyny
oraz
– niewielkich ilości barwników
– koncentratów soków
– wosków nadających połysk
Producenci wychodząc na przeciw oczekiwaniom klientów, stworzyli żelki z trochę „zdrowszymi” składnikami. Piszę, zdrowsze w cudzysłowie, ponieważ żelki to słodycze i nie wiem czy można tak je określić.
Słodki smak
Poniższe „zdrowe” żelki słodzone są:
– cukrem
– poliolami (maltitol)
– sokami owocowymi
Najlepszym wyborem będą takie, które są słodzone sokiem owocowym lub poliolami (maltitol). Sok owocowy również zawiera cukier, lecz jest to naturalny, dodatkowo niewielki ilości witamin i minerałów.
Konsystencja
Żelki stają się gumowe, dzięki żelatynie, która jest pochodzenia zwierzęcego. W wersjach „zdrowszych jest zastępowania agarem lub pektynami pochodzenia roślinnego. To bezpieczne dodatki do żywności.
Nabłyszczenie
Wosk carnauba to naturalny wosk roślinny pozyskiwany z liści kopernicji, rosnącej w Brazylii.
Ma szerokie zastosowanie w woskach samochodowych, niciach dentystycznych, produktach żywnościowych, takich jak słodycze, woskach i pastach do podłóg i mebli, szczególnie w połączeniu z woskiem pszczelim.
Ciekawostka o smaku słodkim:
Produkty spożywcze odznaczające się wysokim poziomem słodyczy są najchętniej wybieraną przez konsumentów grupą żywności. Wynika to z mechanizmu uwarunkowanego ewolucyjnie. Już prehistoryczny człowiek za pomocą odczuć smakowych potrafił odróżnić pokarmy wspomagające jego prawidłowy rozwój – słodkie, czyli dostarczające łatwo przyswajalnych węglowodanów, a więc energii oraz słone – wzbogacone w niezbędne składniki mineralne, od tych szkodliwych dla zdrowia, a nawet trujących. Najczęściej smak gorzki sygnalizował obecność toksyn, natomiast kwaśny świadczył o niedojrzałości lub nieświeżości pożywienia 1.
Co zawierają „zdrowe” żelki?
Poniżej oceniam 8 rodzajów żelek, których opakowania sugerują, że mają dobry skład. Żelki ustawione są wg malejącej ilości cukru.
1. VERI BERI
Składniki
koncentrat soku jabłkowego, koncentrat puree z jabłek, koncentrat soku malinowego (4%), błonnik owocowy, substancja żelująca-pektyna owocowa, naturalny aromat.
2. Bonelle Żelki o smaku cytryny i mandarynki bez dodatku cukru 90 g
3. Just Fruits Frutaki Bio Pani truskawka Ekologiczne żelki owocowe 50 g
Składniki
97% owoców (48% ekologicznego soku jabłkowego, 41,5% ekologicznego przecieru jabłkowego, 4% ekologicznego przecieru truskawkowego, 2% ekologicznego koncentratu soku wiśniowego, 1,5% ekologicznego koncentratu soku truskawkowego), substancja żelująca: pektyna, naturalny aromat, ekologiczna mąka ryżowa, olej roślinny (kokosowy, rzepakowy), substancje glazurujące: wosk pszczeli i wosk Carnauba
4. ŻELKI MISIE BEZ ŻELATYNY BIO 100 G BIOMINKI
5. Żelki BIO misie bez żelatyny
6. Verbena – Żelki o smaku aloes i winogrona
Składniki:
syrop glukozowy, cukier, żelatyna, kwasy (kwas mlekowy, kwas cytrynowy), koncentrat z winogron 1%, aromat, witamina C, substancja glazurująca (wosk carnauba), aloes zwyczajny w proszku 0,1%, barwniki (kompleksy miedziowe) chlorofili i chlorofilin, kurkumina)
7. Żelki LiLy Jelly o smaku polskich owoców z zestawem witamin
Składniki:
substancja słodząca: syrop maltitolowy, żelatyna wieprzowa, regulatory kwasowości: kwas cytrynowy, kwas mlekowy, barwniki: antocyjany, kompleksy miedziowe chlorofili i chlorofilin, ekstrakt z papryki, ekstrakt z turmeriku, aromaty naturalne, substancje glazurujące: wosk carnauba, wosk pszczeli, oleje roślinne (palmowy, kokosowy), maltodekstryna, witamina C (kwas askorbinowy), niacyna (nikotynamid), witamina E (DL-α-tocoferol), cynk (siarczan cynku), kwas pantotenowy (D-pantotenian wapnia), witamina B6 (chlorowodorek pirydoksyny), witamina A (palmitynian retinylu), selen (seleninian (VI) sodu), witamina K1 (fitomenadion), biotyna (D-biotyna), witamina D3 (cholekalcyferol), witamina B12 (cyjanokobalamina)
Zalecane spożycie: 8 żelków dziennie.
ZAWIERA POLIOLE! Spożycie w większej ilości niż dzienna dawka może mieć efekt przeczyszczający.
9. Żelki owocowe z witamną C bez laktozy, bezglutenowe
Nie, żelki z apteki wcale nie są korzystniejsze dla nas i dla dzieci
Składniki
syrop glukozowy, cukier, woda, żelatyna wieprzowa, kwas cytrynowy – regulator kwasowości, witamina C (kwas L – askorbinowy), koncentrat soku pomarańczowego 0,2%, niacyna (amid kwasu nikotynowego), aromaty, witamina E (octan DL-alfa-tokoferylu), cynk (siarczan cynku), wosk carnauba – substancja glazurująca, kwas pantotenowy (D-pantotenian wapnia), koncentrat soku z czarnej marchwi, ekstrakt z papryki – barwnik, kompleksy miedziowe chlorofili i chlorofilin – barwnik, witamina A (octan retinylu), foliany (kwas pteroilomonoglutaminowy), selen (selenian IV sodu), biotyna (D-biotyna), witamina D (cholekalcyferol), witamina B12 (cyjanokobalamina)
Cukier a organizm
Jeden z najbardziej szkodliwych składników żywności. Zwany białą śmiercią, podobnie, jak sól i mąka. Trio, które w dużym stopniu przyczynia się do chorób metabolicznych.
Co powoduje cukier dodany, regularnie spożywany w nadmiarze?
Cukier to sacharoza (glukoza i fruktoza), stosunek tych cukrów stanowi praktycznie 50:50. Fruktoza zaburza działanie insuliny, a tym samym odczuwanie głodu. Powoduje, że jemy więcej.
Następujące badanie to potwierdza. Spożycie fruktozy w porównaniu z glukozą spowodowało mniejszy wzrost poziomów insuliny w osoczu i większą reakcję mózgu na sygnały żywnościowe w korze wzrokowej i lewej korze czołowej orbitalnej. Spożycie fruktozy w stosunku do glukozy również doprowadziło do większego głodu i pożądania pożywienia 4.
W przeciwieństwie do glukozy, fruktoza nie stymuluje wydzielania insuliny 2, co wyjaśnia większą chęć na pokarm.
Dodatkowo nadmierne spożycie fruktozy może powodować oporność na leptynę, ważny hormon regulujący głód i nakazujący organizmowi zaprzestanie jedzenia 5.
Te wszystkie czynniki prowadzą do nadwagi, a następnie do otyłości. Szczególnie do otyłości brzusznej, co wpływa też na inne hormony związane z rozmnażaniem (estradiol) 6.
Tłuszcz trzewny zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2 7, chorobę sercowo-naczyniową 8, zespół metaboliczny 9, i hormonozależne nowotwory u kobiet 10, 11 12.
Podsumowanie
Żelki w dużej części składają się z cukry, w formach zdrowszych z soków owocowych czy polioli. Nadal to jednak słodycze, które należy przyjmować w ograniczonych ilościach.
Dobrym pomysłem są własne żelki z soków owocowych, przepis na jeden z nich znajdziecie poniżej:
