Cytryna
Cytryna – owoc popularny na całym świecie, szeroko używana w kuchni, ale też jako środek czyszczący. Prawdopodobnie jest mieszanką cytrona i limy. Jej pochodzenie wiąże się z południowo-zachodnimi Indiami, choć nie jest dokładnie znane 1.
W XVIII wieku, eksperymentowano na marynarzach chorych na szkorbut. Dodawano do ich żywności sok z cytryny, aby złagodzić chorobę. Witamina C nie była wtedy jeszcze znana 2.
Największymi producentami cytryn są Indie, Meksyk i Chiny (FDA 2014).
Wartość odżywcza cytryny
Cytryna składa się głównie z węglowodanów (10%) i wody (89%). Jest bogata w witaminę C (100 gram zaspokaja 70% zapotrzebowania na ten składnik) oraz zawiera znaczną ilość błonnika (2,8 g).
| Zawartość składników odżywczych w cytrynie w 100 g | Jednostka | Ilość | % GDA* |
|---|---|---|---|
| Wartość energetyczna | kcal | 29 | 1% |
| Woda | g | 89 | |
| Tłuszcz, w tym: | g | 0.3 | 0% |
| Kwasy tłuszczowe nasycone | g | 0 | |
| Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | g | 0 | |
| Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | g | 0.1 | |
| Cholesterol | mg | ||
| Białko | g | 1.1 | 2% |
| Węglowodany, w tym: | g | 9.32 | 3% |
| Cukry, w tym: | g | 2.5 | 3% |
| Sacharoza | g | b.d | |
| Glukoza | g | b.d | |
| Fruktoza | g | b.d | |
| Błonnik | g | 2.8 | 11% |
| Zawartość witamin i minerałów w cytrynie w 100 g | Jednostka | Ilość | % GDA* |
|---|---|---|---|
| Witamina A | µg | 22 | 3% |
| Witamina C | mg | 53 | 70% |
| Witamina D | µg | 0 | 0% |
| Witamina E | mg | 0.15 | 2% |
| Witamina K | µg | 0 | 0% |
| Witamina B1, tiamina | mg | 0.04 | 4% |
| Witamina B2, ryboflawina | mg | 0.02 | 2% |
| Witamina B3, PP, niacyna | mg | 0.1 | 1% |
| Witamina B4, cholina | mg | 5.1 | 1% |
| Witamina B5, kwas pantotenowy | mg | 0.19 | 4% |
| Witamina B6 | mg | 0.08 | 6% |
| Foliany | µg | 11 | 3% |
| Witamina B12 | µg | 0 | 0% |
| S?d | mg | 2 | 0% |
| Wapń | mg | 26 | 3% |
| Żelazo | mg | 0.6 | 3% |
| Magnez | mg | 8 | 3% |
| Potas | mg | 138 | 3% |
| Fosfor | mg | 16 | 2% |
| Miedź | mg | 0.037 | 4% |
| Cynk | mg | 0.06 | 1% |
| Mangan | mg | 0.03 | 2% |
| Selen | µg | 0.4 | 1% |
∗ % GDA – Wskazane Dzienne Spożycie – wartości dla kobiet, przy diecie 2000 kcal
Wpływ na zdrowie
Wyjątkowe związki zawarte w cytrynie i owocach cytrusowych mogą mieć korzystny wpływ na wiele funkcji w organizmie.
Kwas cytrynowy pomaga w przeciwtworzeniu się kamieni nerkowych 3, 4. W badaniu stwierdzono, że długotrwałe spożywanie wody z sokiem z cytryny zmniejsza ilość kamieni nerkowych u osób chorych na kamienicę nerkową 5.
Dzięki bogactwu przeciwutleniaczy (głównie dzięki hesperetynie i limonenom), skutecznie przeciwdziała zachorowaniu na nowotwory 6, 7, 8.
Choroby układu krążenia występują rzadziej, przy zwiększeniu konsumowania warzyw i owoców bogatych w witaminę C 9. Związek występujący w cytrynie – hesperedyna korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy u człowieka 10.
Owoc oddziałuje na układ trawienny człowieka. Spora ilość błonnika poprawia zdrowie jelit oraz obniża ciśnienie krwi 11. Aby otrzymać te korzyści należy zjadać całą cytrynę, a nie tylko sok, ponieważ błonnik znajduje się w włóknistej części.
Naukowcy zbadali wpływ soku z cytryny na żywotność plemników. Okazało się, że sok z cytryny jest skuteczna w unieruchamianiu plemników. To ważne odkrycie, które można w przyszłości wykorzystać do tworzenia naturalnych środków antykoncepcyjnych 12.
Zdolności czyszczące i odświeżające
Cytryna z łatwością rozpuszcza tłuszcz i inne zabrudzenia w kuchni i w łazience, dodatkowo odświeża. Może być stosowana na przykry zapach butów.
Woda z cytryną
Woda z cytryną podobnie jak cytryna na wiele zdrowotnych właściwości. Jeden wyciśnięty owoc w szklance wody może zapobiegać powstawaniu kamieniom nerkowym. Szklanka napoju uzupełnia witaminę C, która zwiększa odporność organizmu. Ta właściwość szczególnie przydaje się w okresie jesiennym.
Spalanie kalorii może też przyspieszać woda. W badaniu z 2007 roku wykazano, ze 500 ml wody dziennie pobudza organizm do termogenezy (wyrównania temperatury ciała) 13.
W badaniach na zwierzętach udowodniono, że związki zawarte w cytrynie mogą pomóc w utracie wagi, natomiast nie jest znane działanie u ludzi 14, 15.
Na pewno warto pić ten napój również ze względu na witaminę C i polifenole.
Skutki uboczne picia wody z cytryną
Cytryna oraz olejek eteryczny cytrynowy może wywoływać alergię, głównie ze względu na zawartość w skórce D-limonenu 16.
Częste spożywanie wody z sokiem może podrażnić jamę ustną. Kwasy zawarte w napoju mogą uszkodzić szkliwo, po wypiciu warto przepłukać jamę ustną samą wodą 17.
Podsumowanie
Cytryna cechuje się bogactwem składników, które dobroczynnie działają na organizm człowieka. Zapobiega powstawaniu kamieni nerkowych, a także skutecznie przeciwdziała na zachorowanie na nowotwory. Nie można też zapomnieć o witaminie C, które podwyższa odporność. Sok z cytryny może potencjalnie pomóc w walce z otyłością. Do tego ma świeży i orzeźwiający zapach. Dzięki temu możemy jej użyć nie tylko w kuchni, ale i do odświeżania i czyszczenia.
