Czy korzystanie z mikrofalówki jest bezpieczne?


W dwudziestym wieku powstało wiele wynalazków ułatwiające życie ludziom. Kuchenka mikrofalowa zrewolucjonizowała sposób podgrzewania żywności. Sprawiła, że gotowanie stało się dużo wygodniejsze i szybsze. Wykorzystywana jest nie tylko w domach, ale i w gastronomi, w kilkadziesiąt sekund przygotuje ciepłe jedzenie. Ale czy korzystanie z mikrofalówki jest bezpieczne? Istnieje wiele za i przeciw stosowania kuchenki mikrofalowej.

Na czym polega działanie mikrofalówki?


Ciepło wytwarzane w mikrofalówce powstaje dzięki drgań spolaryzowanych składników żywności (głównie wody) i szybko wytwarza ciepło. Drgania spowodowane są oddziaływaniem promieniowania elektromagnetycznego o odpowiedniej częstotliwości  1.

Kuchenki mikrofalowe wytwarzają promieniowanie niejonizujące (rodzaj promieniowania elektromagnetycznego), podobne do promieniowania z telefonu komórkowego, tylko wiele razy mocniejsze.

Urządzenia mają metalowe osłony, które chronią przed wydostaniem się promieniowania na zewnątrz. Kuchenka nieuszkodzona nie powinna stanowić zagrożenia zdrowotnego.

Kuchenka mikrofalowa wydziela promieniowanie podobne do promieniowania z telefonu komórkowego.

Kto wynalazł kuchenkę mikrofalową?


Percy Spencer w 1940 roku, prowadząc badania na lampach próżniowych, stosowanych w radarach podczas II wojny światowej, odkrył oddziaływanie mikrofali na żywność.

Opakowania a kuchenka mikrofalowa


Opakowania wykorzystywane w podgrzewaniu w mikrofali powinny być szczególnie zbadane pod względem migracji substancji szkodliwych.

Nie tylko promieniowanie, ale i wysokie temperatury osiągane w urządzeniu, mogą zmieniać właściwości opakowań. Wykazano, że nawet 10-krotnie wzrasta migracja formaldehydu do żywności z opakowań z laminatu papier/PE 2.

Rodzaj i struktura żywności ma wpływ na poziom migracji związków 3.

Takie substancje jak monomery, oligomery, rozpuszczalniki, stosowane w produkcji materiały, np.: antyoksydanty, katalizatory, stabilizatory, plastyfikatory mogą przenieść się do żywności 4. Część z nich może oddziaływać na układ hormonalny człowieka, powodować problemy z płodnością oraz powodować raka 5

Ostatnie doniesienia wskazują, że ftalany mogą wpływać na zachorowanie na cukrzycę typu 2. Zbadano poziom ftalanów u 1000 osób w wieku 70 lat. Okazało się, że osoby z wyższym poziomem ftalanów były 2-krotnie bardziej narażone na zachorowanie na cukrzycę typu 2  6.

Ftalany bardzo często używane są do produkcji plastikowych opakowań. Tak zwane „opakowania na wynos” zawierają 77,5%-47,5% tych związków. Stosowane do podgrzewania w mikrofali z łatwością przechodzą do jedzenia i dostają się do organizmu 7.

Pamiętaj! Nie podgrzewaj jedzenia w plastikowych pojemnikach.

Nie ma wątpliwości, że ftalany są szkodliwe dla zdrowia człowieka, dlatego też Parlament Europejski zakazał użycia ich w produktach dotyczących dzieci 8. Mogą powodować astmę, uszkodzenie układu nerwowego, narządów płciowych męskich 910. Jednak w produktach dla dorosłych nadal występują (w foliach i pudełkach do pakowania, w wielu kosmetykach, odświeżaczach powietrza, perfumach, balsamach). Należy unikać tych produktów, natomiast jest to trudne ze względu, że producenci nie muszą umieszczać ich w składzie.

Inny związek użyty w produkcji plastikowych bisfenol S (BPA) również wykazuje szkodliwość endokrynologiczną 11.

Udowodniono, że poziom przejścia substancji chemicznych do żywności wzrasta wraz z wysoką zawartością tłuszczu, czasem przechowywania i temperaturą przechowywania 12.

Polipropylen jest najczęściej stosowany w pojemnikach na żywność przeznaczoną do podgrzewania w mikrofali 13.

W czym podgrzewać jedzenie w mikrofali?


Do przyrządzania posiłku należy używać szkła lub ceramiki.

Należy unikać naczyń metalowych oraz folii aluminiowej, ponieważ fale są od nich odbijane. Nie zalecane są również zdobione, pozłacane naczynia itp.

Jak zmienia się struktura żywności poddana działaniom mikrofalówki?


Każda obróbka technologiczna zmienia wartość odżywczą w mniejszym lub w większym stopniu. Gotowanie w wodzie wypłukuje cenne witaminy, pieczenie trwa długo i również tracone są składniki w żywności. Natomiast gotowanie w kuchence mikrofalowej wypadło całkiem nieźle na tle innych metod gotowania. Ze względu na krótki czas działania mikrofali oraz małej ilości wody, nie są tracone tak duże ilości składników odpornych na temperaturę, jak w przypadku smażenia, pieczenia czy gotowania w wodzie 14.

Długi czas spożywania produktów podgrzewanych tylko na mikrofali, może nie być najlepszym pomysłem. Naukowcy podawali szczurom przez 42 dni jedzenie tylko z kuchenki mikrofalowej. Okazało się, że po tym okresie, szczury miały ubytki witamin, głównie A i C (nieodporne na temperaturę), co może skutkować chorobami 15.

Żywność podgrzewana w mikrofali powinna być spożywana sporadycznie, inaczej człowiek może nabawić się ubytków witamin.

Czy korzystanie z mikrofalówki jest bezpieczne?


Mikrofale mają tendencje do podgrzewania nierównomiernego 1617. Szczególnie trzeba uważać na dania gotowe, które mogą być siedliskiem bakterii. Podgrzewać należy niewielkie kawałki równomiernie rozłożone. Wtedy jest najlepsza szansa, że podgrzanie obejmie całą potrawę.

Badanie wykazało, że mikrofalówka może też skutecznie niszczyć bakterie w żywności. Po 2-minutowym pieczeniu kuchenka zabiła Salmonellę zawartą w produkcie  18.

Istotne jest to, że należy przestrzegać temperatur podgrzewania, ponieważ w innym przypadku mikrofala może wybuchnąć. Jednak jest to rzadka sytuacja 19. Dzieje się tak, kiedy przegrzejemy ciecz w mikrofali, powierzchnia jest gładka i faktycznie ma temperaturę powyżej temperatury wrzenia. Jeżeli pomiesza się taką ciecz, wtedy może wybuchnąć, i poważnie oparzyć. Różnica temperatur jest zbyt duża. Zanim ciecz zostanie wyjęta, należy odczekać kilkadziesiąt sekund.

Żywność podgrzewana w mikrofali powinna być przykryta, ale nie szczelnie. Pozwala to na równomierne rozłożenie temperatury w potrawie. Większe dania należy przemieszać, gdyż wadą mikrofali jest to, że nie pozostawia zimne miejsca w środku dań.

Czyszczenie mikrofalówki jest jednym z podstaw bezpieczeństwa użytkowania narzędzia. Pozostający tłuszcz, wiele razy podgrzewany może uszkodzić powłokę wewnątrz kuchenki, co może spowodować zagrożenie pożarowe.

Innym zagrożeniem są fale elektromagnetyczne, które nie są obojętne dla zdrowia człowieka. Badanie mówi, że wszechobecne telefony komórkowe i kuchenki mikrofalowe mogą wpływać niekorzystnie na mózg. Może powodować uszkodzenia neuroprzekaźników, co zaburza funkcje poznawcze. Naukowcy sugerują, że może osłabiać płodność, zwiększać ryzyko poronienia oraz zachorowania na raka mózgu 20.

Podgrzewanie mleka dla dziecka w mikrofalówce


Nie jest zalecane podgrzewanie mleka dla dzieci w mikrofalówce.

Białka mleka, enzymy i inne składniki odżywcze pod wpływem wysokiej temperatury są niszczone.

Już wspomniana wada kuchenki – nierównomierne podgrzewanie – powoduje, sytuację taką, że w jednym miejscu mleko może być bardzo gorące, a w innym zimne. Może skutkować poparzeniem 21. Istniały przypadki, że smoczek „wybuchał”, rozpryskując gorącem mlekiem, skutkując poważnymi oparzeniami 22.

Kolejną wadą jest to, że ze względu na wygodę, mleko podgrzewa się od razu w butelce. Natomiast butelka i smoczek są zbudowane z tworzyw sztucznych. Pod wpływem wysokiej temperatury, niebezpieczne związki mogą migrować do mleka.

Nie podgrzewaj mleka dla dziecka w kuchence mikrofalowej!

Podsumowanie


Czy korzystanie z mikrofalówki jest bezpieczne? Kuchenka mikrofalowa z pewnością ułatwia życie. Żywność podgrzewana jest natychmiast, obiad szybko przygotowany. Czy szybko oznacza dobrze? Niestety nie, istnieje wiele zagrożeń wynikających z użytkowania mikrofalówki.