Dynia
Dynia jako jesienne warzywo, najbardziej jest dostępna w październiku. Dynia standardowo waży 4-6 kg, natomiast rekordy sięgają setek kilogramów, ma barwę od białej do ciemno pomarańczowej. Miąższ i nasiona są szeroko wykorzystywane w gastronomii, jadalne są nawet kwiaty i liście.
W Stanach Zjednoczonych dynia jest niezwykle popularna, używa się jej do gotowania, pieczenia, smażenia, grillowania, jako składnik zup, ciast, puree. W sprzedaży można spotkać głównie dynię w puszkach. Nie można zapomnieć o stosowaniu ogromnych ilości dyni podczas Halloween. Uprawiane są na całym świecie. W Polsce staje coraz bardziej popularna, często spotykane są zupy z dyni.
Przypuszcza się, że dynia pochodzi z Ameryki Północnej, ponieważ w Meksyku znaleziono najstarsze dowody na jej istnienie.
Największymi producentami dyni są Stany Zjednoczone, Kanada, Meksyk.
Wartość odżywcza
Dynia zawiera mało kalorii, w 100 gramach 26 kalorii. Praktycznie nie ma w swoim składzie tłuszczu, ani cholesterolu. W warzywie znajdziemy wiele witamin i minerałów oraz błonnik.
Indeks glikemiczny dyni jest wysoki, wynosi 75.
| Zawartość składników odżywczych w dyni na 100 g | Jednostka | Ilość | % GDA* |
|---|---|---|---|
| Wartość energetyczna | kcal | 26 | 1% |
| Woda | g | 91.6 | |
| Tłuszcz, w tym: | g | 0.1 | 0% |
| Kwasy tłuszczowe nasycone | g | 0.052 | |
| Kwasy tłuszczowe jednonienasycone | g | 0.013 | |
| Kwasy tłuszczowe wielonienasycone | g | 0.005 | |
| Cholesterol | mg | 0 | |
| Białko | g | 1 | 2% |
| Węglowodany, w tym: | g | 6.5 | 2% |
| Cukry, w tym: | g | 2.76 | |
| Sacharoza | g | 0 | |
| Glukoza | g | 0 | |
| Fruktoza | g | 0 | |
| Błonnik | g | 0.5 | 2% |
Dynia jest bogatym źródłem witaminy A. Wystarczy 100 gramów dyni, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na witaminę A w 61%. Wpływa ona między innymi na zdrowie skóry i wzroku oraz jest silnym przeciwutleniaczem. Zawiera znaczną ilość innych witamin: witaminę E, witaminę C, witaminę B2, witaminę B6 oraz składników mineralnych: potas, fosfor, miedź i mangan.
100 gramów dyni pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę A w 61%.
| Zawartość witamin i minerałów w dyni w 100 g | Jednostka | Ilość | % GDA* |
|---|---|---|---|
| Witamina A | µg | 426 | 61% |
| Witamina C | mg | 9 | 12% |
| Witamina D | µg | 0 | 0% |
| Witamina E | mg | 1.06 | 13% |
| Witamina K | µg | 1.1 | 2% |
| Witamina B1, tiamina | mg | 0.05 | 5% |
| Witamina B2, ryboflawina | mg | 0.11 | 10% |
| Witamina B3, PP, niacyna | mg | 0.6 | 4% |
| Witamina B4, cholina | mg | 8.2 | 2% |
| Witamina B5, kwas pantotenowy | mg | 0.298 | 6% |
| Witamina B6 | mg | 0.61 | 47% |
| Foliany | µg | 16 | 4% |
| Witamina B12 | µg | 0 | 0% |
| Sód | mg | 1 | 0% |
| Wapń | mg | 21 | 2% |
| Żelazo | mg | 0.8 | 4% |
| Magnez | mg | 12 | 4% |
| Potas | mg | 340 | 7% |
| Fosfor | mg | 44 | 6% |
| Miedź | mg | 0.127 | 14% |
| Cynk | mg | 0.32 | 4% |
| Mangan | mg | 0.125 | 8% |
| Selen | µg | 0.3 | 1% |
∗ % GDA – Wskazane Dzienne Spożycie – wartości dla kobiet, przy diecie 2000 kcal
Jest również doskonałym źródłem wielu naturalnych związków polifenolenowych, takich jak: alfa, beta-karoten, kryptoksantyna, luteina i zeaksantyna. Są to ważne barwniki pełniące w organizmie człowieka szereg funkcji. Między innymi chronią skórę przed promieniowaniem UV, zwyrodnieniem plamki żółtej w oku 1.
Wpływ na zdrowie
Ze względu na dużą zawartość karotenoidów, (barwników, dzięki którym dynia ma pomarańczowy lub żółty kolor) dynia korzystnie wpływa na zdrowie człowieka.
Chroni przed promieniowaniem UV i poprawia wygląd skóry
Dynia obok marchwi, jest jednym z najpopularniejszych źródeł beta-karotenu. Beta-karoten jest silnym przeciwutleniaczem, przekształcany w witaminę A w organizmie. Badania wykazały, że skutecznie zapobiega oparzeniom słonecznym 2. Beta-karoten gromadzi się w skórze, dzięki czemu ma wpływ na kolor skóry u osób, które spożywają znaczne ilości produktów z tym barwnikiem 3.
Obecność w dyni witaminy C, witaminy E oraz karotenoidów pozwala chronić skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV, a także poprawić wygląd skóry 4.
Chroni przed nowotworami
Naturalne uzupełnianie diety w beta-karoten jest wskazane, gdyż przyczynia się do skutecznej ochrony przed nowotworami 5. Natomiast już suplementacja tym karotenoidem nie wykazała takiego działania 6.
Naukowcy po przeglądzie wielu badań wywnioskowali, że suplementacja beta-karotenem nie wpłynęła zapobiegawczo na zachorowanie na nowotwory. Co więcej, sugerują, że suplementacja może być nawet szkodliwa 7, 8, 9.
Inne badania wskazały, że beta-karoten jest pomocny w hamowaniu wzrostu komórek nowotworowych 10, 11.
Kolejne badanie dowiodło, że wraz ze wzrostem stężenia karotenoidów, rośnie ich działanie przeciwutleniające, a tym samym antynowotworowe 12.
Chroni oczy i wzmacnia odporność
Beta-kryptoksantyna jest niezbędnym składnikiem odżywczym pomagającym w prawidłowym działaniu wzroku oraz odporności. Badania sugerują, że beta-kryptoksantyna jest lepiej wchłaniana przez organizm niż alfa i beta-karoten. A tym samym jest lepszym źródłem witaminy A. Występuje również w takich owocach jak pomarańcze i mandarynki 13.
Obecność witaminy C, potasu oraz błonnika wpływa na regulację ciśnienia krwi oraz poziomu cholesterolu.
Luteina i zeaksantyna wspomaga zdrowie oczu i zapobiega zwyrodnieniom plamki żółtej 14. Choroba ta nasila się szczególnie po 50 roku życia. Do czynników nasilających zwyrodnienie plamki żółtej zakwalifikowano wiek, palenie papierosów, otyłość i spożycie czerwonego mięsa. Konsumpcja owoców wykazywała działanie ochronne 15, 16.
Podsumowanie
Dynia cechuje się bogactwem minerałów i witamin, a przede wszystkim dobroczynnymi karotenoidami wpływającymi korzystnie na zdrowie. Oprócz używania dyni na Halloween, warto włączyć ją do swojej diety.
