Jaka żywność może zmienić działanie leków?
Leki zawierają wiele składników aktywnych oddziałujących na organizm ludzki. Spożywanie żywności (między innymi owoce i alkohol) razem z lekami potrafi zwiększyć lub zmniejszyć efekt działania farmaceutyków. Najbardziej znany z takich właściwości jest grejpfrut, ale także inne cytrusy: pomarańcze, pomelo oraz karambola 1.
Zmiana działania leków odbywa się przez zahamowanie enzymu CYP3A, który jest najważniejszym enzymem w metabolizmie leków 2.
Sok z grejpfruta bogaty w wiele fitochemikaliów, w tym flawonoidów i furanokumaryn. Właśnie te składniki powodują zmniejszenie aktywności leków. Badania wykazały, że połączenie soku grejpfrutowego z lekami może zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych 5-krotnie 3. Zaleca się nie konsumowanie soku grejpfrutowego nawet 2 dni przed przyjęciem leków przeciwdrgawkowych 4.
Diety wysokobiałkowe i wysokobłonnikowe również mogą zaburzyć wchłanianie niektórych leków. Osoby spożywające warfarynę (środek przeciwzakrzepowy) mogą zakłócić jej skuteczność przez dietę wysokobiałkową, spożywając takie warzywa jak brokuły, brukselka, jarmuż, pietruszka i szpinak 5.
Lukrecja zawierająca kwas glicerynowy zaburza działanie leków na nadciśnienie oraz na arytmię. Zaleca się nie spożywanie lukrecji więcej niż 10-30 g na dzień i nie więcej niż pół filiżanki herbaty z lukrecji 6.
Sok z grejpfruta oraz składniki mleka (kazeina i wapń) zmniejszają działanie cyprofloksacyny (składnik aktywny wielu popularnych antybiotyków) 7.
Farmaceutyków zdecydowanie nie można łączyć z alkoholem, natomiast z lekami przeciwgorączkowymi i przeciwbólowymi szczególnie. Takie połączenie może skutkować uszkodzeniem wątroby oraz krwawieniem z układu pokarmowego 8.
Nie wolno spożywać alkoholu w przypadku przyjmowania leków rozszerzających oskrzela, ponieważ zwiększa to ryzyko występowania działań niepożądanych: nudności, wymioty, ból głowy i drażliwość. Dodatkowo należy unikać produktów zawierających kofeinę (zwiększa toksyczność leków) oraz wspomnianego już soku grejpfrutowego (zwiększa biodostępność leku) 9.
Osoby suplementujące tyroksynę nie powinny jej łączyć z sokiem grejpfrutowym, ponieważ opóźnia jej działanie 10.
Związki imbiru razem z lekiem rozrzedzającym krew – wafaryną, może zwiększyć ryzyko krwawienia 11.
Autorzy przeglądu badań (2015) twierdzą, że 8 badań z 12 potwierdziło, że imbir zmniejsza agregację płytek krwi. Już 1 gram połączona z nifedypiną dziennie powodował rozrzedzenie krwi. Osoby z tym problemem powinny uważać na spożywanie kłącza imbiru 12, 13.
Ananas zwiększa wchłanianie leków, głównie antybiotyków – potęguje ich działanie. Nie stwierdzono efektów ubocznych bromelainy – składnika aktywnego ananasa, ale ze względu na rozrzedzanie krwi, powinno się unikać dużych dawek. Nie ma ustalonych dawek zalecanego spożycia (RDA) 14.
Podsumowanie
Jak widać, żywność ma ogromne znaczenie w biodostępności leków. Takie interakcje mogą powodować negatywne skutki dla organizmu człowieka. Zwiększać lub zmniejszać wchłanianie leków, wzmacniać ich skutki uboczne. Często powtarzającą się żywnością w artykule jest sok grejpfrutowy. Posiada skład, który najbardziej oddziałuje na wchłanianie leków. Podczas przyjmowania leków, warto ograniczyć spożywanie soku grejpfrutowego.
