Czystek
Czystek liczy ponad 50 gatunków. Jest to krzew wiecznie zielony, który rośnie do metra wysokości, rozwijają się na nim delikatne różowe kwiatki. Roślina ta charakteryzuje się przyjemnym żywiczym zapachem, jest częścią makii. Inaczej nazywa się go różą skalną, rośnie dziko w krajach basenu Morza Śródziemnego. Najbardziej znany jest czystek grecki, lecz na rynku polskim częściej można spotkać czystek pochodzący z Turcji i Albanii 1.
Herbaty ziołowe Cistus incanus były stosowane jako ogólne lekarstwo w tradycyjnej medycynie od czasów starożytnych.
Cistus (Cistaceae) obejmuje kilka roślin leczniczych stosowanych w tradycyjnych lekach w leczeniu stanów patologicznych, w tym hiperglikemii (obniża poziom glukozy we krwi) 2.
Olejek z czystka jest dozwolonym, dopuszczonym do stosowania w USA przez Agencję ds. Żywności i Leków dodatkiem do żywności i substancją aromatyzującą 3.
Skład czystka
Czystek jest bogactwem związków przeciwutleniających, czyli takich którym przypisuje się istotną rolę w profilaktyce wielu chorób.
Obecność w czystku flawonoidów, katechin, kwasu galusowego, proantycyjanidyn, rutyny, diterpenów wpływa na jego działanie przeciwutleniające 4.
Kwercetyna, rutyna i katechina są ważnymi bioflawonoidami są znane ze swoich właściwości przeciwzapalnych, przeciwnadciśnieniowych i rozszerzających naczynia krwionośne, a także ich przeciw otyłości, przeciwhipercholesterolemicznemu i przeciwmiażdżycowemu 5.
Ten wyjątkowy skład wykorzystywany jest do wzbogacania np. chleba. W jednym badaniu dodatek czystka do chleba spowodował znaczące zmiany we właściwościach piekarniczych. Stwierdzono znaczny wzrost wydajności chleba i straty pieczenia po dodaniu 3% ziół 6.
Czystek jest wyjątkowo bogaty w różnorodne przeciwutleniacze, wpierające leczenie wielu chorób.
Właściwości potwierdzone badaniami…
Działanie przeciwwirusowe
W badaniach epidemiologicznych wykazano, że spożywanie produktów bogatych w związki polifenolowe może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia chorób serca. Substancje te stanowi najliczniejszą grup związków wchodzących w skład liści herbaty i ich zawartości w suchej masie świeżych liści waha się w granicach od 25 do 35% 7, 8.
Badane próbki czystka charakteryzowały się wysoką zdolnością wygaszania wolnego rodnika (czynnik chorobotwórczy). Uzyskane wartości wahały się w zakresie od 81,48% dla próbki z Turcji 1 do 93,15% dla próbki z Albanii. Stwierdzono statystycznie istotny wpływ pochodzenia czystka na zdolność zmiatania wolnych rodników 9.
Zobacz więcej: Wyciągi z czystka zapobiegają infekowaniu zawirusowanych komórek
Pochodzenie czystka ma znaczenie w jego aktywności przeciw chorobom.
Ekstrakt z czystka zwyczajnego zawiera liczne związki przeciwwirusowe. Rzeczywiście, w ciągu 24 tygodni ciągłej propagacji wirusa w obecności ekstraktów czystka nie pojawiły się oporne wirusy. Wreszcie, ekstrakty czystka hamowały infekcję cząstkami wirusa białkami otoczki wirusa Ebola i Marburg, co wskazuje na aktywność przeciwwirusową ekstraktu czystka 10.
Ponadto wykazano, że ekstrakty czystka zwyczajnego hamują zakażenie wirusem grypy A. 300 pacjentom z infekcjami górnych dróg oddechowych podawano czystek (Cistus incanus), a innej grupie zieloną herbatę przez pewien czas. U osób leczonych czystkiem objawy zmniejszyły się i zauważono mniej niekorzystnych efektów u leczonych pacjentów w porównaniu do grupy kontrolnej 11.
Inne badanie, w którym wzięło udział 160 pacjentów z przeziębieniem, wykazało, że objawy również znacznie się zmniejszyły w trakcie leczenia Cistus incanus, podczas gdy leczenie placebo spowodowało mniej wyraźny spadek objawów 12.
Działanie przeciwbakteryjne
Czystek zwyczajny zmniejsza łączenie się bakterii w jamie ustnej w powodu wysokiej zawartości polifenoli, co wskazuje, że Cistus incanus może zmniejszyć ryzyko choroby próchnicowej 13, 14.
Inne właściwości
Wyciąg z czystka poprzez modulację układu odpornościowego znacznie wzmacnia odporność i ma działanie przeciwalergiczne. Promowanie stosowania naparu z czystka wraz z miodem lub sokiem z cytryny powinno być jak najszersze. Chroni błonę śluzową żołądka, zapobiegając powstawaniu wrzodów lub pomagając w ich leczeniu 17.
Podawanie Cistus incanus zmniejsza czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, w tym stres oksydacyjny i dyslipidemię, co potwierdza codzienne spożywanie herbaty z czystka, jako skutecznego składnika dietetycznego w zapobieganiu miażdżycowej chorobie sercowo-naczyniowej 18.
Czystek wykorzystuje się w tradycyjnej bliskowschodniej medycynie, w tym szczególnie w medycynie tureckiej. Wykazuje właściwości spazmolityczne (w leczeniu biegunek i chorób układu pokarmowego) oraz hipotensyjne, zostały one poparte badaniami naukowymi 19.
Warto wprowadzić herbatę z czystka do diety w okresie największych zachorowań na grypę, ale nie tylko.
Jak pić czystek?
Zalewaj gorącą wodą – 90 stopni C.
Parz 5-8 minut.
Nie popijaj czystkiem jedzenia, może zaburzyć wchłanianie składników odżywczych.
Kto może pić czystek?
Polecany jest jako suplementy diety w profilaktyce chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie, cukrzyca czy choroba Alzheimera 20.
Warto wprowadzić herbatę z czystka do diety w okresie największych zachorowań na grypę lub przeziębienia, ale nie tylko. Skuteczny jest w leczeniu zapaleń skóry, pomocny alergikom w zwalczaniu objawów alergii.
Czy kobiety w ciąży i kobiety karmiące mogą spożywać czystek?
Nie ma przeprowadzonych badań na temat wpływu czystka kobiet w ciąży i kobiety karmiące. Europejska Organizacja Leków, która wydaje sprawdzone opinie nic nie wspomina o czystku. Według mojej wiedzy, skoro czystek jest bogactwem aktywnych związków to należy ograniczyć jego spożywanie, ponieważ nie wiemy, jak działa na kobiety w ciąży i kobiety karmiące. Najlepiej skonsultuj się z lekarzem zanim zdecydujesz się na regularne picie jakichkolwiek ziół.
Dawkowanie
Odpowiednia dawka czystka zależy od wielu czynników, takich jak wiek, zdrowie i innych. W tej chwili nie ma wystarczających informacji naukowych, aby określić odpowiedni zakres dawek czystka. Należy pamiętać, że produkty naturalne nie zawsze są bezpieczne, a dawki mogą być ważne. Przed użyciem należy postępować zgodnie z odpowiednimi instrukcjami na etykietach produktów i skonsultować się z farmaceutą, lekarzem.
Korzyści picia naparu z czystka:
Hamuje zakażenia HIV, wirus Ebola i wirus Marburga
Ma właściwości przeciwbakteryjne, zapobiega rozwojowi Streptococcus mutans
Promuje zdrowie zębów
Ma właściwości przeciwutleniające i eliminuje wolne rodniki
Zmniejsza objawy infekcji przeziębienia i górnych dróg oddechowych
Hamuje aktywność wirusa grypy
Ma właściwości przeciwgrzybicze
Wykazuje silne działanie przeciwzapalne
Działa ochronnie na układ pokarmowy
