Witamina C

Witamina C jest rozpuszczalną w wodzie witaminą, przeciwutleniaczem i niezbędna do biosyntezy kolagenu, metabolizmu karnityny i katecholaminy oraz absorpcji żelaza w diecie. Ludzie nie są w stanie zsyntetyzować witaminy C, więc jest ona ściśle uzyskiwana poprzez spożycie owoców i warzyw w diecie.

To czy witamina C (kwas askorbinowy) zapobiega i leczy przeziębienia jest przedmiotem kontrowersji od 70 lat 1.

Czy witamina C pomaga w przeziębieniu i grypie?

Przeziębienie jest najczęstszą chorobą zakaźną u ludzi. Objawy są dość uciążliwe katar, kaszel, ból gardła, gorączka. W okresie jesienno-zimowym zaleca się przyjmowanie dużych ilości witaminy C. Ale czy to działa? Ile witaminy C trzeba przyjąć, by pomogła? Zobaczmy..

Uważa się, że witamina C (kwas askorbinowy) zwiększa odporność, ale mechanizmy jej działania są niejasne. W celu wyjaśnienia tego zjawiska, zbadano wpływ kwasu askorbinowego na dojrzewanie limfocytów T (komórki układu odpornościowego). Okazało się, że witamina C jest silnie związana z dojrzewaniem tych komórek odpornościowychPoziom witaminy C w białych krwinkach jest dziesięciokrotnie wyższy niż w osoczu, co może świadczyć o funkcjonalności witaminy w komórkach układu odpornościowego 23.

Zachorowanie na grypę lub przeziębienie powoduje wzrost stężenia kwasu dehydroaskorbinowego, czyli utlenianie witaminy C, co powoduje spadek stężenia witaminy C w płynie oskrzelowo-pęcherzykowym 4.

Jakie są wyniki przeglądu 29 badań przeprowadzonych przez 50 lat?

Z przeglądu 29 badań wysnuto następujące wnioski: regularnie podawana witamina C nie zmniejszyła średniej liczby przypadków przeziębienia wśród ogółu populacji, ale skróciła czas trwania objawów 5.

W przeglądzie artykułów przytoczono badanie udowadniające, że co najmniej 1 gram witaminy C na dobę, zmniejszyło czas trwania objawów o 8% u dorosłych i 18% u dzieci przy założeniu, że przeziębienie trwa 7-10 dni 6.

Dawka ≥ 2 g kwasu askorbinowego na dobę skróciła czas trwania przeziębienia u dorosłych o 21%, a u dzieci o 26% 7.

Inne badania potwierdziły powyższe dowody 89.

Natomiast kolejne badanie z 1997 roku wśród 5000 brytyjczyków pokazało, że witamina C zmniejszyła częstość występowania przeziębień o 30% 10

Można stwierdzić, że nie ma jednoznacznych wyników na ten temat, ale witamina C pomaga skrócić występowanie objawów.

Podsumowując, podawane dawki są bardzo duże. Wyniki nie są zadowalające, stosunkowo niewielkiemu odsetkowi ludzi pomaga suplementacja witaminą C.

Według FDA i EFSA spożycie witaminy C wynosi u dorosłego człowieka między 60 mg a 120 mg na dobę 11. To od 10 do 17 więcej niż dzienne średnie spożycie witaminy C.

Regularne przyjmowanie witaminy C w dawkach co najmniej 200 mg/dzień nie zmniejsza częstości występowania przeziębienia w populacji ogólnej, ale takie spożycie może być pomocne u osób narażonych na ekstremalne ćwiczenia fizyczne lub zimne środowiska i osoby z marginalnym statusem witaminy C, takie jak osoby starsze i przewlekle palące 12.

Czy suplementować witaminę C?

Jak podkreślają niektórzy naukowcy nie jest uzasadnione przyjmowanie witaminy C przez osoby zdrowe w celu zapobiegania przeziębieniom lub grypie.

Nie oznacza to też, że regularna suplementacja witaminą C jest nieskuteczna dla wszystkich osób. Istnieją silne dowody, że witamina C zmniejsza częstość występowania przeziębień w specjalnych warunkach i/lub w niektórych grupach populacji (sportowców) 13.

Ciężkie obciążenie fizyczne zwiększa stres oksydacyjny, a kwas askorbinowy jest przeciwutleniaczem, który go łagodzi. Pomaga też w zmniejszeniu skurczów oskrzeli podczas wysiłku 1415.

Witamina C może chronić przed obciążeniem termicznym spowodowanym zimnym lub gorącym środowiskiem. Oznacza to, że kwas askorbinowy przyczynia się do szybszego zaklimatyzowania organizmu w trudnych warunkach termicznych 161718

Wyniki badań z 2017 r. potwierdzają, że niedobory, również witaminy C,  powodują upośledzoną odporność i większą podatność na infekcje. Wydaje się, że suplementacja witaminą C może zarówno zapobiegać, jak i leczyć infekcje układu oddechowego i układowego. Profilaktyczne zapobieganie infekcji wymaga dietetycznego spożycia witaminy C, która zapewnia co najmniej odpowiednie poziomy w osoczu (tj. 100-200 mg/dzień), które optymalizują poziomy komórek i tkanek. Przeciwnie, leczenie ustalonych zakażeń wymaga znacznie wyższych (gram) dawek witaminy, aby zrekompensować zwiększoną odpowiedź zapalną i zapotrzebowanie metaboliczne 19. Oznacza to, że osobom z niedoborami warto zalecić suplementację.

Jakie osoby są zagrożone niedoborem witaminy C?

Osoby zagrożone nieodpowiednim spożyciem witaminy C obejmują pacjentów z następujących grup 20:

  • osoby starsze
  • osoby z alkoholizmem, anoreksją lub nowotworami
  • ulegającym modom na różne diety
  • osoby z domniemaną alergią pokarmową
  • otrzymywanie niesuplementowanego żywienia pozajelitowego
  • osoby na ograniczonych dietach wtórnych do zapalnej choroby jelit, refluksu żołądkowo-jelitowego lub choroby Whipple
  • palacze
  • osoby przyjmujący leki takich jak aspiryna, indometacyna, doustne środki antykoncepcyjne, tetracykliny i kortykosteroidy
  • osoby mający niewydolność nerek z powodu filtracji rozpuszczalnej w wodzie witaminy C podczas dializy
  • osoby z powikłaniem leczenia interleukiną-2 raka nerkowokomórkowego z przerzutami
  •  osoby z przeszczepami wątroby

Bezpieczeństwo przyjmowania witaminy C

Witamina C jest uważana za bezpieczną w dawkach do kilku gramów dziennie. Jedynym sporadycznym objawem niepożądanym jest niestrawność żołądkowo-jelitowa, a dawki przekraczające 10 g mogą powodować biegunkę. Dawki powyżej 2 g dziennie mogą powodować tworzenie się kamieni nerkowych. Osoby z chorobami serca bądź cukrzycą powinny skonsultować się z lekarzem przy spożyciu większej dawki 21.

Przyjmowanie dużych ilości witaminy C może powodować biegunkę, nudności, skurcze brzucha i inne zaburzenia żołądkowo-jelitowe wynikające z osmotycznego działania niewchłoniętej witaminy C w przewodzie pokarmowym 22.

Źródła witaminy C

Spożywanie pięciu różnych porcji owoców i warzyw dziennie może dostarczyć ponad 200 mg witaminy C. Najlepsze źródła witaminy C to:

Owoce cytrusowe, jagody, pomidory, ziemniaki, brokuły, czerwona papryka, kiwi, natka pietruszki, szpinak.

Podsumowanie

Z analizy przeglądu powyższych badań mogę stwierdzić, że suplementacja witaminą C jest w niewielkim stopniu pomocna w leczeniu przeziębienia i grypy. Wyniki badań są niezbyt zadowalające.

Pewnej grupie osób zaleca się suplementację witaminą C, np. palaczom czy osobom uprawiającym ekstremalną aktywność fizyczną, osobom z niedoborami.

Ważne jest, by codziennie dostarczać odpowiednią dawkę witaminy C wraz z pożywieniem, ponieważ bierze udział w szlaku odpornościowym. Na pewno warto sięgać po świeże warzywa i owoce, które zawierają więcej składników odżywczych, pomagając w utrzymaniu odpowiedniej kondycji organizmu. W okresie zimowym zalecane jest spożywanie napojów rozgrzewających, ale też gorących zup z dużą ilością warzyw.

Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o naturalnych produktach pomagających w przeziębieniu i grypie kliknij tu.