Sól


Na rynku można znaleźć wiele rodzajów soli: zwykłą kamienną jodowaną lub nie, morską, różową sól himalajska, ostatnio coraz bardziej popularna sól z Kłodawy.

Różnią się kolorem, wielkością rozdrobnienia, ale też w niewielkiej ilości składem.

Sól jest głównym źródłem sodu w diecie. 

Na rynku dostępna jest sól jodowana lub niejodowana. Rezygnując z soli jodowanej pamiętaj o wzbogacaniu swojej diety produkty bogate w jod, inaczej może to skutkować poważnymi konsekwencjami. 

Dobre źródła jodu to: ryby morskie, skorupiaki, wodorosty, jaja, mleko, jogurty naturalne.

Więcej o soli jodowanej i jodzie tu.

Nadmiar i niedobór soli


Nadmiar soli może poważnie szkodzić. Głównie jest odpowiedzialny za zwiększenie ciśnienia krwi. Udowodniono, że zmniejszając spożycie sodu, zmniejsza się ciśnienie krwi. Szczególnie u osób, które już cierpią na nadciśnienie 1, 2, 3, 4, 5.

Zbyt mało soli również szkodzi

Co raz częściej mówi się, że istnieje zbyt mało badań na ludziach na temat skutków niskiego spożycia sodu. Niektórzy naukowcy sugerują, że obecne normy są zbyt restrykcyjne 6.

Pojawiają się dowody na to, że niskie spożycie sodu ma wpływ na większą zachorowalność i umieralność w grupach wysokiego ryzyka, szczególnie u osób chorych na cukrzycę. Więc należy przeprowadzać dalsze badania nad tą grupą ludzi 789.

Lekarze sugerują by jeść co najmniej 2,4 g soli dziennie 10.

Od czego zależy spożycie soli?

W badaniu związanym ze spożyciem soli, wykazano, że osoby z większą ilością kubków smakowych wybierały produkty z mniejszą ilością soli. Kobiety były bardziej wrażliwe na zmianę stężenia soli 11.

Sól kamienna (kuchenna)


Sól kamienna powstaje podczas odparowywania słonej wody w gorącym i suchym klimacie. Sól tworzą minerały zwane halitem. Mogą przybierać barwę szarą, pomarańczową, niebieską, zieloną.

Wytrąca się z mórz i słonych jezior. Sól może występować w postaci bloków solnych razem z siarczanami wapnia oraz z chlorkami i siarczanami potasu i magnezu 1213.

Zwykła sól kuchenna jest mocno rafinowana, oczyszczana oraz rozdrobniona. Składa się głównie z chlorku sodu (NaCl), stanowi zwykle około 98% chlorku sodu.

Usuwane są nie tylko zanieczyszczenia, ale i wiele śladowych minerałów.

Do zwykłej soli kuchennej dodawane są środki przeciw zbrylające (np. żelazocyjanek potasu – E 536) oraz jod, mogą stanowić 1-2% soli.

Sól morska


Sól morska powstaje przed odparowanie wody morskiej, a nie jak pozostałe wydobywane ze złóż.

Sprzedawana jako nierafinowana lub rafinowana. Nierafinowana sól morska może mieć szary odcień. 

Im ciemniejsza sól morska, tym większa koncentracja „zanieczyszczeń” i śladów składników odżywczych.

Zawartość minerałów wpływa również na smak. Kolory i różnorodność smaków są spowodowane glinkami i algami znajdującymi się w wodach, z których pozyskuje się sól.

Sól himalajska


Sól himalajska jest wydobywana w Pakistanie. 

Jest chemicznie podobna do soli kuchennej i zanieczyszczeń mineralnych, w tym chromu, żelaza, cynku, ołowiu i miedzi 14.

Ma różowy kolor ze względu na obecność tlenku żelaza. 

Ze względu na to, że sól himalajska pochodzi z dalekiej Azji, jej cena jest dosyć wysoka.

Nie ma dowodów na to, że jest zdrowszy niż stosowanie zwykłej soli kuchennej. 

Sól kamienna z Kłodawy


Miejscowość Kłodawa leży w Wielkopolsce. 

Znajduje się kopalnia eksploatująca sole (kamienne i potasowo-magnezowe) wieku górnopermskiego, powstałe ok. 254 mln lat temu (cechsztyn).

Zasoby kłodawskiego wysadu solnego szacuje się na 24 mln ton, a sól pozyskiwana jest tradycyjną metodą górniczą.

Ciekawostką jest, że występuje w postaci nie tylko różowej, ale i niebieskiej 15.

Złoże kłodawskie ma zróżnicowaną strukturę: oprócz tzw. starszej soli kamiennej białej o zawartości ok. 97,5% NaCl, znajdują się w nim pokłady starszej soli szarej (tzw. soli drogowej) o zawartości ok. 94% NaCl, młodszej soli magnezowo-potasowej o zawartości ok. 8% tlenku potasu oraz najmłodszej soli różowej o zawartości ok. 97,5% NaCl.

Którą sól wybrać?


Obecność minerałów śladowych (do 84 różnych minerałów śladowych) jest podstawą do stwierdzenia, że sól himalajska czy morska jest zdrowsza. Jednak powszechnie wiadomo, że wszystkie sole zawierają niewielką ilość (śladowych) minerałów.  Dla człowieka są to nieznaczne ilości.

Nie ma dowodów naukowych, że któraś sól jest bardziej lub mniej korzystna dla zdrowia.

Polskie Stowarzyszenie Nadciśnienia Tętniczego zaleca spożywać nie więcej niż 6 gram soli dziennie, ale nie mniej niż 3 gramy.

Zalecenia w Polsce wynoszą 1500 mg sodu na dzień dla dorosłej osoby. 

Trudno powiedzieć jaki rodzaj soli jest najlepszy lub najzdrowszy. Wszystkie rodzaje soli zawierają podobną ilość NaCl, ponad 97% i każdym przypadku nie można przekraczać zalecanych dawek.

Wszystkie rodzaje soli dostarczają podobną ilość NaCl, która jest potrzebna organizmowi w niewielkich ilościach.

Niektórzy wyczuwają różnicę w smaku, ale to indywidualna sprawa. Autorzy badania donoszą również, że nie ma różnicy między solą morską a solą kuchenną i himalajską  16.

Wybierając sól nierafinowaną na pewno ominiemy środki przeciw zbrylające i inne dodatki stosowane przez producentów.

Trzeba pamiętać o tym, że duże ilości soli przyjmuje się z produktów wysoko przetworzonych, w większości kupionych. Hamburger może zawierać nawet 2 gramy soli, czyli 1/3 dziennego zalecenia.

Istotna jest cena, sól kuchenna jest bardzo tania w porównaniu do soli himalajskiej lub morskiej. Jeżeli szukasz nowych kształtów i kolorów soli, a może i innego smaku, to na pewno warto kupić te rodzaje soli. Natomiast wydawanie więcej pieniędzy na co dzień za sól nie jest uzasadnione.

Zobacz więcej: 

SÓL KUCHENNA, RÓŻOWA, MORSKA, KAMIENNA – PORÓWNANIE