Co z tym aspartamem?
Na początek skąd się wziął?
Aspartam został wynaleziony w 1965 r. przypadkiem, przy poszukiwaniu leków na wrzody. James M. Schlatter oblizał swój palec, odkrywając słodkość aspartamu. W latach 70′ i 80′ badano słodki związek.
Podejrzewano, że powoduje bóle i zawroty głowy, lecz były to nieliczne przypadki. Stwierdzono, że u niektórych osób może występować nadwrażliwość na aspartam. W 1981 roku FDA (Agencja Żywności i Leków) wydała związek do użycia 1.
Co to jest aspartam?
Aspartam (E 951) jest estrem metylowym dipeptytu (fenyloalaniny i kwasu asparaginowego).
Aminokwasy te naturalnie występują w przyrodzie, również w organizmie człowieka oraz w produktach białkowych, metanol – w owocach. Smak słodki powstaje po lekkim zmodyfikowaniu fenyloalaniny przez dodanie grupy metylowej 2.
Po rozkładzie aspartamu w przewodzie pokarmowym człowieka powstają 3:
– fenyloalanina (aminokwas) 50% – osoby chore na fenyloketonurię, nie metabolizują fenyloalaniny, dlatego nie mogą spożywać produktów z aspartamem
– kwas asparaginowy (aminokwas) 40%
– metanol (alkohol) 10%
Tak rozłożone aminokwasy są wchłaniane przez organizm. Metyl zostaje uwolniony i powstaje szkodliwy metanol. Jednak taka ilość metanolu jest niewielka. W organizmie metanol tworzy się również po spożyciu owoców i dawka jest podobna, a nawet mniejsza 2.
Kwas asparaginowy przekształca się asparaginian – neuroprzekaźnik. Wysokie stężenie może powodować nadpobudliwość. Badania wykazały, że wszystkie składniki aspartamu szybko się rozkładają. Nie pozostaje ślad we krwi, ani w narządach.
Ocena aspartamu czy jest szkodliwy czy nie, jest trudna i niejednoznaczna. Dotychczasowe badania pokazują, że aspartam jest bezpieczny 4, 5, 6.
Aspartam jest szeroko wykorzystywany w przemyśle spożywczym. 6000 produktów, które można znaleźć w sklepach, zawiera ten dodatek (gumy do żucia, napoje gazowane, napoje owocowe, jogurty, farmaceutyki). Popularnie używany jako słodzik 7, jest 180 razy słodszy od cukru 8.
Aspartam jest około 180 razy słodszy od cukru.
Aspartam polecany dla cukrzyków, ze względu na niską kaloryczność, ale czy naprawdę jest bezpieczny?
Szkodliwość aspartamu
Co z tym aspartamem? Wykonano wiele badań dotyczących bezpieczeństwa aspartamu. Nadal jest związkiem kontrowersyjnym 9. Mimo, że większość urzędów związanych z bezpieczeństwem żywności (FDA Agencja Żywności i Leków, EFSA – Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) uważa, że aspartam jest bezpieczny 2, 10.
Ustalono dopuszczalne dzienne spożycie 40 mg/kg/masy ciała/dobę. Wzięto pod uwagę oryginalne raporty oraz wcześniejsze oceny tego związku 11. Informacja o zawartości aspartamu w produkcie jest obowiązkowa.
Dopuszczalne dzienne spożycie aspartamu dla człowieka o masie 60 kg wynosi około 17 puszek napoju 12.
Dopuszczalne dzienne spożycie aspartamu to 40 mg/kg/masy ciała/dobę.
Niektóre badania sugerowały:
– bóle głowy
– drgawki
– zmiany nastroju
– napady padaczkowe
– przyrost masy ciała
– nerwowość
– związek z nowotworami
Aspartam a nowotwór
Europejska Fundacja Ramazzini przeprowadziła kilka badań, sugerując, że aspartam może przyczyniać się do powstania nowotworu. Badanie nad szwajcarskimi myszami również sugerowało związek aspartamu z rakiem 13. Jednak EFSA po przeprowadzeniu wielu badań wydała opinię, że nie ma dowodów na ścisły związek aspartamu z powstawaniem nowotworów.
Badanie z 2006 roku wskazało, że aspartam powoduje występowanie guzków rakowych już przy dawce 20 mg/kg masy ciała. Znacznie mniejszej niż dopuszczalne dzienne spożycie w Europie 40 mg/kg masy ciała (a Stanach Zjednoczonych 50 mg/kg mc) 14.
Aspartam a neurologia
Część badań mówi, że duże dawki dzienne (45 mg/kg/masy ciała/dobę) aspartamu nie miały wpływu na neurologię człowieka i jego zachowanie behawioralne 15. Obalono również zarzut powodowania przez aspartam bólu głowy, drgawek, zmiany nastroju. Tylko w jednym badaniu spekulowano, że aspartam może wypływać na problemy psychiczne 16.
Inne badania mówią, że żucie gumy powodowało u nastolatków przewlekłe bóle głowy. O tą przypadłość obwiniano aspartam, który jest dodawany do gum do żucia. Większości nastolatkom po przerwaniu spożywania gum ustąpiły objawy bólu głowy 17.
W badaniu na szczurach z 2018 roku zaobserwowano negatywny wpływ na funkcje poznawcze i integralność hipokampu u szczurów 18.
Aspartam a przyrost masy ciała
Aspartam jest spożywany jako słodzik. Dodawany do produktów typu light, bez cukru. Skutecznie pozwala ograniczyć ilość przyjmowanych kalorii, ogranicza zachorowania na próchnicę. Przyjmowany jest przez cukrzyków jako substytut prawdziwego cukru. Wartość kaloryczna wynosi 4 kcal/g.
Według najnowszych badań z 2017 roku opublikowanego w CMAJ (Canadian Medical Association Journal) sztuczne substancje słodzące takie jak aspartam, sukleroza, stewiozyd mogą powodować długotrwały przyrost masy ciała, nadciśnienie, cukrzycę typu 2, choroby mięśniowo-sercowe. Przebadano ponad 400 000 osób, badania trwały 10 lat. Znaleziono powiązanie pomiędzy długotrwałym spożywaniem sztucznych substancji słodzących a zwiększeniem masy ciała i chorobami sercowo-naczyniowymi 19.
Inne badanie zostało przeprowadzone w 2016 roku na myszach, które również sugerowało, że aspartam jest związany ze zwiększeniem masy ciała. Naukowcy dowiedli, że aspartam blokuje enzym jelitowy, który sprzyja utracie wagi. Dodatkowo słodzik sprzyja nietolerancji glukozy 20.
W mniejszym badaniu z 2016 roku zbadano wpływ słodzików i cukru na poziom glukozy i insuliny w organizmie 33 mężczyzn. Badani mieli spożywać napoje z konkretnymi substancjami słodzącymi (aspartam, owoc mnicha, sacharoza, stewia) do posiłku. Wyniki były nieco zaskakujące. Ponieważ niezależnie, jaki napój przyjęli, glukoza i insulina poposiłkowa była na podobnym poziomie 21.
Najnowsze badanie (2018 r.) na myszach sugeruje, że długotrwałe spożywanie słodzików może wpływać na kontrolę apetytu i stan odżywienia organizmu (zwiększenie masy ciała) 22.
Więcej o aspartamie i przyroście masy ciała tu.
Podsumowanie
A więc co z tym aspartamem? Aspartam jest jednym z najbardziej przebadanych dodatków żywności. Mimo to, nadal wywołuje kontrowersje zdrowotne.
Nie ma jednoznacznych i w 100% pewnych dowodów na szkodliwe działanie tej substancji, ale też dowodów, że jest zupełnie bezpieczny. Cały czas kontynuowane są badania, które zapewne przyniosą nam nowe informacje na temat sztucznych słodzików, a w tym aspartamu.
Zobacz więcej: DODATKI DO ŻYWNOŚCI – SAMO ZŁO? WADY I ZALETY
