Chipsy ziemniaczane
Chipsy to niezwykle popularna, niedroga oraz uzależniająca przekąska.
To cienkie plasterki ziemniaka, które są smażone lub pieczone na tłuszczu do uzyskania chrupkości.
Pierwotnie dodawana była tylko sól, dziś to szeroka gama dodatków do żywności, głównie glutaminian sodu nadający charakterystyczny smak, właśnie ten dzięki, któremu chcemy jeść ich więcej.
Przekąska wywodzi się z Wielkiej Brytanii, z XIX wieku.
Zobacz chipsy z dobrym składem.
Dlaczego chipsy są niezdrowe?
Tłuszcze
Do wytworzenia chipsów potrzebny jest tłuszcz. W produkcji tych przekąsek używa się głównie oleju palmowego, czasem oleju słonecznikowego lub rzepakowego.
Jeżeli podzielisz paczkę chipsów na 3 części to 1/3 składu stanowi tłuszcz. Część z nich to tłuszcze nasycone.
Zwiększają ryzyko chorób serca przez zatkanie tętnic, zwiększając całkowity poziom cholesterolu i obniżając poziom dobrego cholesterolu HDL w krwioobiegu 1, 2.
Sól
Sól jest w większości produktach spożywczych.
W jednej paczce 150 g jest około 3,5 g soli. Zalecane jest nie przekraczać 5 g dziennie.
Kiedy zjesz jedną paczkę chipsów trudno nie przekroczyć dziennych zaleceń, gdyż znaczne ilości soli są w wędlinach, chlebie, produktach gotowych.
Nadmiar soli przyczynia się do wysokiego ciśnienia, a to negatywnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy.
Może prowadzić do udaru mózgu, niewydolności serca, choroby niedokrwiennej serca i nerek 3, 4.
Puste kalorie
Jak wiadomo, chipsy są produktem wysokokalorycznym, ze względu na użycie dużych ilości tłuszczów. Dostarczają wielu kalorii, bez wartościowych składników odżywczych.
W jednej paczce chipsów 150 g znajduję się około 700 kalorii, to jest około 1/3 dziennych przyjmowanych kalorii.
Chipsy spożywa się jako przekąskę, czyli to dodatkowe kalorie, które zamieniają się w tkankę tłuszczową.
Przyrost masy ciała
Badanie z 2011 roku w „The New England Journal of Medicine” wykazało, że codzienne spożywanie 30 g chipsów ziemniaczanych doprowadziło do średniego przyrostu masy ciała o 0,76 kg w ciągu czterech lat 5.
W innym badaniu zbadano nawyki żywieniowe 120 887 amerykańskich mężczyzn i kobiet. Badanie wykazało, że spożycie chipsów ziemniaczanych było najbardziej związane ze wzrostem masy ciała, następnie były to ziemniaki i napoje słodzone cukrem.
Ciekawostką jest to, że jogurty wiązały się z utratą wagi 6.
Cukier
Oczywiste jest, że słone przekąski składają się z dużych ilości soli i czasem tłuszczu. Nie oczywiste jest, że producenci dodają cukier. Nie są to duże ilości, lecz zawsze dodatkowe kalorie.
W 100 g znajduje się około 3 gram cukru, czyli 2/3 łyżeczki.
Inne dodatki do żywności
Jak robimy domowe chipsy nie dodajemy nic więcej poza solą i przyprawami, np. czosnkiem.
Jeżeli spojrzymy na skład chipsów ze sklepu, może nas zaskoczyć, że lista jest bardzo długa.
Akrylamid
Wiele przekąsek zawiera tą substancję. Podczas przetwarzania produktu, kiedy jest poddawany wysokiej temperaturze, zachodzą procesy, gdzie powstaje ten rakotwórczy związek 7.
Poziomy akrylamidu w żywności różnią się znacznie w zależności od producenta, czasu gotowania oraz metody i temperatury procesu gotowania.
Znajduje się też dymie papierosowym.
Co zawierają popularne marki chipsów cebulowych?
1. Lay’s o smaku Zielona Cebulka Chipsy ziemniaczane
Składniki
ziemniaki, olej roślinny palmowy, olej roślinny słonecznikowy, preparat aromatyzujący [cebula w proszku, serwatka w proszku z mleka, laktoza w proszku z mleka, cukier, mleko w proszku, wzmacniacze smaku (glutaminian monosodowy, 5′-rybonukleotydy disodowe), aromaty (zawierają białka mleka), ser w proszku z mleka, regulatory kwasowości (kwas cytrynowy, kwas jabłkowy), barwniki (annato, ekstrakt z papryki), czosnek w proszku, maltodekstryna], sól
Zawartość soli: 1,7 g/100 g
Są tu prawdzie ziemniaki w formie nierozdrobnionej, to nie jest wcale takie oczywiste. Niżej zobaczycie, że jest z tym różnie.
Aromaty, regulatory kwasowości i barwniki – same niepożądane substancje. Mogą wywoływać bóle brzucha lub inne dolegliwości jelitowe.
Zły skład
2. Chipsletten Zielona cebulka ze szczypiorkiem Chipsy ziemniaczane
Składniki
puree ziemniaczane w proszku (40%), olej palmowy*, skrobia ziemniaczana (22%), preparat aromatyzujący o smaku zielonej cebulki (cebula w proszku, sól, cukier, serwatka w proszku z mleka, aromat, odtłuszczone mleko w proszku, ser w proszku z mleka, ekstrakt drożdżowy w proszku, barwnik: ekstrakt z papryki), sól, szczypiorek
Zawartość soli: 1,9 g/100 g
Producenci zawsze próbują zmniejszyć koszty produkcji, te chipsy są tego przykładem.
Tylko 40% puree ziemniaczanego! Puree dlatego, by można łatwo wymieszać 60% innych dodatków do żywności.
W skrócie można powiedzieć, że papka ziemniaczana jest wymieszana z mlecznymi dodatkami i usmażona na dużej ilości oleju palmowego.
Średni skład
3. Party Snack Chipsy ziemniaczane o smaku zielonej cebulki i sera
Składniki
ziemniaki, olej palmowy, serwatka w proszku (z mleka), sól, laktoza (z mleka), cukier, cebula w proszku (0,35%), aromat, ser w proszku (z mleka) (0,06%), pieprz biały, wzmacniacze smaku (glutaminian monosodowy, guanylan disodowy), kwas (kwas cytrynowy), barwnik (ekstrakt z papryki)
Zawartość soli: 1,8 g/100 g
Trochę mniej składników w porównaniu z chipsami Lay’s.
Zły skład
Zobacz: GLUTAMINIAN SODU – DOBRY CZY ZŁY?
4. Wiejskie Ziemniaczki Chipsy ziemniaczane o smaku cebulki
Składniki
ziemniaki, olej palmowy, preparat aromatyzujący o smaku cebulki (cebula w proszku, sól, serwatka w proszku z mleka, aromat, odtłuszczone mleko w proszku, ser w proszku z mleka, ekstrakt drożdżowy w proszku; barwnik: ekstrakt z papryki), sól
Zawartość soli: 1,9 g/100 g
Skład nawet niezły w porównaniu do wyżej wymienionych pozycji.
Średni skład
5. Przysnacki Chipsy o smaku cebulka dymka
Składniki
ziemniaki, olej palmowy, cebula w proszku (2,5%), sól, aromat naturalny, ekstrakt z drożdży (zawiera jęczmień), wzmacniacz smaku: glutaminian monosodowy, czosnek w proszku, pietruszka, koncentrat mleczny, pomidory w proszku, kwas: kwas mlekowy
Zawartość soli: 2,0 g/100 g
Średni skład
6. Pringles Sour Cream & Onion Chrupki
Składniki
rozdrobnione płatki ziemniaczane, oleje roślinne (słonecznikowy, kukurydziany), mąka ryżowa, skrobia pszenna, mąka kukurydziana, przyprawa o smaku cebulowo-śmietanowym (cebula w proszku, glukoza, cukier, słodka serwatka w proszku {mleko}, śmietana w proszku {mleko}, aromaty {mleko}, syrop glukozowy, skrobia ziemniaczana, laktoza {mleko}, białka mleka, kwasy {kwas cytrynowy, kwas mlekowy, kwas jabłkowy}, ekstrakt z drożdży), emulgator (E471), maltodekstryna, sól, barwnik (annato)
Zawartość soli: 1,5 g/100 g
Brak prawdziwych ziemniaków. Ze składu widać, że jest to głównie zmielone różne rodzaje mąk z płatkami ziemniaczanymi. Dodane są różne rodzaje substancji słodzących.
Zły skład
7. Tesco Chrupki ziemniaczane o smaku śmietany & zielonej cebulki
Składniki
ziemniaki w proszku (39%), olej słonecznikowy (32%), skrobia ziemniaczana (21%), sól, cukier, cebula w proszku (0,6%), serwatka w proszku (z mleka), mleko pełne w proszku, natka pietruszki, aromat (zawiera produkty mleczne), ekstrakt drożdżowy, emulgator (mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych), wzmacniacz smaku (glutaminian monosodowy)
Zawartość soli: 1,7 g/100 g
Zły skład
8. McLloyd’s – Chipsy śmietanowo-cebulowe bezglutenowe
Składniki
skrobia ZIEMNIACZANA 51,4%, mąka kukurydziana, płatki ZIEMNIACZANE 14,6%, olej słonecznikowy, przyprawy 4%,(syrop glukozowy z kukurydzy, sól, jogurt w proszku z MLEKA, maltodekstryna z kukurydzy, MLEKO w proszku, ekstrakt z drożdzy z kukurydzy, zioła i przyprawy, cebula w proszku, natka pietruszki, biały pieprz, olej słonecznikowy, naturalne aromaty, substancja przeciw zbrylająca: dwutlenek krzemu) – składniki pochodzące z upraw ekologicznych.
Zawartość soli: 1,7 g/100 g
Plus za składniki pochodzące z upraw ekologicznych i na tym dobrych wiadomości koniec.
Nie ma prawdziwych ziemniaków, głownie skrobia, mąka i płatki ziemniaczane.
Nie jestem pewna, że produkt ekologiczny powinien zawierać substancję przeciw zbrylającą.
Zły skład
Jakie chipsy wybrać?
– wybieraj chipsy o jak najkrótszym składzie
– szukaj takich chipsów, których składniki brzmią jak najbardziej naturalnie (np. przyprawy takie jak cebula, czosnek, chili, papryka)
– unikaj glutaminianu sodu oraz guanylanu disodowego – te substancje sprawiają, że chcesz jeść więcej i więcej, dzięki czemu łatwo przyjąć ich za dużo
– spróbuj zrobić samemu:
- cienko pokrojone ziemniaki
- 2 łyżki oleju rzepakowego
- czosnek suszony (według uznania)
- sól i pieprz
Szybkie podsumowanie skutków sporadycznego i regularnego jedzenia chipsów:
Możliwe krótkotrwałe skutki uboczne:
- przejadanie się
- wzdęcia
- problemy trawienne
- przybranie na wadze
- zgaga
- niesmak w ustach
Możliwe długoterminowe działania niepożądane:
- wysokie ciśnienie krwi
- choroba nerek
- przewlekłe problemy trawienne
- cukrzyca typu 2
- depresja
- otyłość
- uszkodzenie wątroby